Ik vond het enorm interessant om de leerlingen van De!Kunsthumaniora te ontmoeten. Wat me direct opviel, was hoe anders het hier was qua sfeer, concept en manier van omgaan met elkaar. Voor ik de leerlingen in kwestie leerde kennen, voelde ik me een beetje bevreemd van al het vooorgaande. Ik was bang dat er vooroordelen of te grote verschillen zouden zijn maar niets was minder waar. Dit merkte ik duidelijk bij het filodaten, wat voor iedereen denk ik wel spannend of persoonlijk moment was. Je toont jezelf namelijk helemaal door je mening te geven over een aspect van de kunst en zij vormen hun idee over jou op basis van deze drie minuten. Ik heb me uiteindelijk over deze gedachte kunnen zetten en ben opgelucht over het resultaat dat hieruit voortgevloeid is.
De vraag die ik stelde was: Mag de kunst materiële of fysieke schade aanrichten?
De antwoorden in verband met het materiele aspect van de vraag varieerden enorm. Zo herinner ik me dat sommigen onder hun zeiden: 'absoluut niet, waarom zou iemand anders moeten leiden onder mijn ideeën?' Aan de andere kant waren er ook mensen die zeiden dat dit in hun ogen absoluut zou mogen. Hun argument hiervoor was dat alles vervangbaar was en waarom zouden we deze zaken dan niet mogen gebruiken om een boodschap sterker over te brengen. Dit liet me nadenken over het concept 'vervangbaar'. Om nu het voorbeeld te geven van een gebouw, uiteraard is dit vervangbaar, maar is bijvoorbeeld een herinnering dat niet ook? Maken we niet steeds plaats voor nieuwe herinneringen door de ander te verdringen of, beter gezegd, te vervangen? Natuurlijk kan je je hier de vraag stellen of herinneringen in de betekenis van het materiele passen. Daarom zal ik mijn gedachtegang illustreren met een ander voorbeeld. Neem nu dat de kunstenaar jou kinderlijk huis gebruikt om zijn of haar statement te maken. Puur technisch gezien is het huis een bouwwerk dat opgebouwd is uit stenen en ander objectief materiaal en kan het dus gezien worden als iets dat vervangbaar is. Hier komt de moeilijkheid van de kwestie: waar ligt de grens tussen het verschil in vervangbaar voor de samenleving of vervangbaar voor een individu? Deze grens is moeilijk te trekken omdat wij als mens zonder er bij na te denken een subjectief gevoel krijgen bij elke materie die we in ons opnemen. Ik denk dat we hieruit kunnen stellen dat het woord 'vervangbaar' voor iedereen een andere betekenis heeft en dat er geen concreet antwoord mogelijk is op de vraag of de kunst al dan niet materiele schade mag aanrichten.
De antwoorden die kwamen op het fysieke aspect van de vraag waren simpeler. Iedereen was het ermee eens dat je jezelf mag pijnigen voor de kunst. Of dit een weldoordachte beslissing is, is een andere kwestie, maar de keuze ligt bij de persoon zelf. Toen ik vroeg of een kunstenaar andere mensen fysiek mocht schaden, zeiden de meesten dat ze dit een vreemde gedachte vonden maar als de schade gebeurt met wederzijdse toestemming zagen ze niet in waarom dit een probleem zou zijn. Dit vind ik dan weer moeilijk omdat ik er niet zeker van ben dat iedereen in staat is de beslissing voor zichzelf te maken. Stel nu dat je depressief bent en echt even geen zin meer hebt om verder te gaan en je op dat moment de keuze maakt om jezelf te laten pijnigen voor de kunst. In dit geval neemt de kunstenaar alle vooruitzichten voor een mogelijke toekomst af en heeft hij als het ware een niet terug te draaien invloed op het leven van iemand anders. Ik vind niet dat de kunstenaar in staat mag zijn de toekomst van een ander af te nemen, ook al had hij op dat specifieke moment hier de'toestemming' voor.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Afsluitende post
Tijdens dit semester hebben we zoveel verschillende visies op de kunst gezien die allemaal op de een of andere manier logisch zijn, dat ik ...
-
De voorstelling Platonov, geregisseerd door Matthias Van De Brul (die tevens een van de hoofdrollen speelde), was zeer interessant om te zie...
-
Aan de hand van het kunstwerk 'verzoeking van de heilige Antonius (1946)' van Salvador Dalí, zal ik de mening van een aantal filosof...
-
Bij onze tweede ontmoeting met De!Kunsthumaniora hadden de leerlingen zich gefocust op de uitwerking van de vraag: 'Wat kan de kunst nog...
Mooi geschreven!
BeantwoordenVerwijderenZeer zinvolle invraagstelling! Belangrijke nuance, er staat niet: koste wat het kost of onder elke voorwaarde in je vraag “Mag de kunst materiële of fysieke schade aanrichten?”
BeantwoordenVerwijderenIk ga even verder op de voorbeelden die je aanhaalde. Stel dat je ouderlijke huis onbewoonbaar is verklaard en dient te worden gesloopt én een kunstenaar vraagt de toestemming of er voor die sloop in het huis beeldend mag worden ingegrepen, waarbij het huis deels wordt beschadigd of vernietigd. Zoiets veranderd de situatie – niet?
Inderdaad is het fysiek schaden van een eventuele derde minder evident. Uiteraard is instemming in deze noodzakelijk. Toch is het ook noodzakelijk dat de kunstenaar weet wat hij/zij doet en steeds de volle verantwoordelijkheid draagt. Het spreekt voor zich dat hier zeer omzichtig dient te worden gehandeld: je stelt de vraag niet aan een onbekende of aan een labiele persoon. Belangrijk is hier wat die zogenaamde fysieke schade inhoud! Het kan niet dat deze levensbedreigend is of blijvende schade (mentaal of fysiek) veroorzaakt! Een grondige risicoanalyse is dus noodzakelijk. Ook hier geld dat het nooit koste wat het kost of onder elke voorwaarde mag plaatsvinden…
Dit is hoe ik hierover denk, maar ik ben ervan overtuigd dat kunstenaars (waarbij dit toepasselijk is) min of meer op een gelijkaardige wijze denken en handelen.
Natuurlijk is er bij elke vraag de mogelijkheid tot tal van nuances, maar om deze allemaal te bespreken leek me onmogelijk. Nu, ik snap de nuance die u aanhaalde. Natuurlijk verandert zoiets de situatie maar dan komt de wil tot schade aanrichten niet van de kunstenaar zelf, hij wenst iets te gebruiken dat sowieso gesloopt gaat worden. De beslissing ligt hier dus niet bij de kunstenaar zelf en dat verandert de situatie weer.
BeantwoordenVerwijderenHet lijkt me inderdaad logisch dat de kunstenaar in kwestie de verantwoordelijkheid draagt. Ik ben er ook van overtuigd dat het tot iets moois kan leiden als de fysieke schade, zoals u zei, niet blijvend is. Voor mij blijft dit echter een moeilijke kwestie. Ik vrees dat als er wordt beslist dat kunstenaars schade mogen aanrichten, er altijd mensen zijn die verder willen gaan. Want ook hier: waar trekken we de grens tot wat blijvende schade is? Ik denk bijvoorbeeld aan een trauma.
Ik snap uw standpunt maar voor mij blijft het te moeilijk om deze vraag te veralgemenen juist omdat er zoveel afwijkingen mogelijk zijn.